Tılsımlı Gömlekler

Osmanlı İmparatorluğu döneminde Padişahların ve Şehzadelerin giymiş oldukları Tılsımlı Gömleklerin sırları konusunda ufak bir araştırma.

Topkapı Sarayı'nda tılsımlı 90 civarında padişah kıyafeti bulunuyor. Bu kıyafetler Müneccim başının yıldızlara bakarak belirlediği günde dikilmeye başlanıyor. Müneccim başı halk arasında "Eşref Saati" olarak bilinen bu özel anı belirledikten sonra sarayın derin hocaları kıyafete yazılacak tılsımları belirliyor. Bunlar daha çok dua ve hala anlamı çözülemeyen rakam ve şekillerden oluşuyor. Hocaların belirlediği bu şekil ve dualar padişah kıyafetine dönemin en kıymetli hattatları tarafından işleniyor.

 

 

 
Topkapı'daki tılsımlı kıyafetler genellikle 3 önemli sebep için hazırlanmış. Bunlardan ilki savaş tılsımı. Padişaha savaşa giderken giymesi ve kazadan korunması için dikilen bu kıyafetler özel dualarla işlenmiş. Hastalıklara karşı da tılsımlı kıyafetler bolca yapılmış. Bir de ruhsal durumu koruma ve nazara karşı farklı dua ve şekillerle bezenmiş kıyafetler tasarlanmış. Bu kıyafetler üzerindeki bir çok şekilin sırrı ve yer alan rakamlar henüz tam aydınlatılabilmiş değil. Doç. Dr. Hülya Tezcan'ın dediğine göre bunlar çözümlenirse bir çok hastalığın alternatif tıptaki iyileştirme şekli ortaya çıkacak.

 

 

 

Tılsımlı kıyafetler üzerinde şu ana kadar 55 sure tespit edildi. Bu kıyafetlere en çok yazılan ise Fatiha suresi. Yasin hastalıklara karşı yapılıyor ve genellikle de ölüm döşeğindeki padişahların kıyafetlerine işleniyor. Fetih suresi savaşa çıkacak olan padişahların kıyafetlerinde mutlaka yer alıyor. Ayetel Kürsi de belalardan koruduğu için yine savaş kıyafetlerinde sıkça kullanılıyor. Felak ve Nas sureleri ise daha çok ruhsal hastalıklarda gömleklere işlenmiş. 

Gömleklerde yazı olarak 4 meleğin ismi bulunuyor. Mikail, Azrail, cebrail, israfil meleklerin isimleri var. Kıyafetlerde dikkat çeken Besmele'nin ayetlerin dışında özel olarak kullanılması ve yazım şekli ile bir kare oluşturulması. Esma-ül Hüsna da aynı şekilde tılsımlı kıyafetlerin vazgeçilmesi... Aynı şekilde peygamber isimleri de bu tılsımlı gömleklerin vazgeçilmezi. Hz. Muhammed, Hz. Süleyman ve Hz. Ali gömleklerin neredeyse tamamında bir şekilde geçiyor.

 

Gömleklerde en çok Hz. Muhammed'e ait semboller yer alıyor. Öyle ki bir padişah kıyafetine Hz. Muhammed'in ayak izi dahi işlenmiş. En çok kullanılan şekil ise yine Hz. Muhammed'in Nübüvvet Mührü. Bu mühür, önemini belirtmek için genelde çerçeveye alınıyor ve altın yaldızla işleniyordu. Hz. Muhammed'in bu mührü gömleğin hep sağ kısmında bir köşeye nakşediliyor. Göğüs kısmına ise peygamleri anlatan sözler işleniyor. Aynı şekilde sahabelerin isimleri ve künyeleri de bu gömleklerdeki en önemli figürler. 

Tılsımlı kıyafetler patiskadan yapılmış kumaşlarla tasarlanıyordu. 90 civarındaki tılsımlı kıyafet içinde sadece 2 tanesi farklı. Bunlardan biri atlastan diğeri ise ipekten yapılma. Patiska kullanılmasının sebebi üzerine yazı yazılması. İnce ve kaygan bir tabakayla kaplanan bu patiska kıyafetleri nakkaşlar belirlenen dua ve sembollerle beziyorlardı. Haliyle de bu tılsımlı kıyafetler asla yıkanmıyordu. Zira yıkandığında üzerindeki dua ve semboller yok oluyordu.

 

 

 

Hemen hemen her padişahın Mührü Süleymanlı bir kıyafeti bulunuyor. Mührü Süleyman yıldız şeklinde. Padişahlar bu figürü Hz. Süleyman'ın bütün canlılara hitap edebilmesi, hayvanların dilini anlayabilmesi sebebiyle tercih ediyordu. 

Müneccimler ve derin din alimleri ise Hz. Süleyman Mührü'nü tılsımlarının bir parçası olarak görüyorlardı. Bu mührün yanına genellikle 4 büyük meleğin ismi yazılıyordu.

 

Padişahın giydiği yakanın şekli kaftan şekli gibi. Padişahlar bu kaftanı culüs ettiğinde yani tahta çıkışta giyiyor. Değerli bir kumaştan yapılıyor bu kaftanlar. Yakası kürkle çevrili. Bu yakalar nazara karşı kullanılıyordu. 

 

 

Hazreti Ali de padişah gömleklerinde sıkça yer alan bir figür. Bir gömlekte Allah- Muhammed-Ali üçlemesi yer alıyor. Ali'nin kılıcı zülfikar da gömleklerin üzerine işlenmiş.